بیت کوین

بیت کوین

شاید واژه بیت کوین به گوش شما خورده باشد و دوست دارید بدانید بیت کوین چیست و چه کاربرد هایی دارد. بیت کوین (Bitcoin) یک ارز دیجیتال و مجازی در فضای اینترنت است که چند سالی است توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است. اما بیت کوین از کجا می‌آید؟ آيا قانونی است؟ از کجا می‌توان بیت کوین خرید؟ چگونه می‌توان آن را به فروش رساند؟ این ارز دیجیتال در کجا قابل مصرف است؟ چرا به دو ارز دیجیتال (بیت کوین) و(بیت کوین کش) تقسیم شده است؟ در ادامه به بررسی بیت کوین و برخی جزییات آن می‌پردازیم.

بیت کوین: اولین ارز رمزنگاری شده (رمز ارز)
ارزهای رمزنگاری شده فقط یک سری کد رایانه ای هستند که ارزشی پولی را در خود نگه داری می‌کنند. این کد ها توسط رایانه هایی با قدرت بالا و البته صرف مقدار زیادی انرژی تولید می‌شوند.
ارز رمزنگاری شده را ارز دیجیتال نیز می‌نامند. ارز رمزنگاری شده و ارز دیجیتال هر دو نوعی پول عمومی هستند که از طریق فرآیند بسیار پیچیده رایانشی تولید شده و میلیون ها کاربر رایانه ای که در اصلاح (استخراج کننده) یا (ماینر) نامیده می‌شوند بر درستی آن نظارت می‌کنند. به همین دلیل امکان جعل این پول تقریبا وجود ندارد.
منظور از (رمزنگاری شده) این است که فرآیندی امنیتی برای حفاظت از تراکنش های صورت گرفته با این نوع ارز دیجیتال وجود دارد. این فرآیند همچنین بر تولید (سکه) های جدید نظارت دارد. منظور از (سکه) در یک ارز دیجیتال، مقدار مشخصی از کد رایانه ای است.

بیت کوین چیست؟
بیت کوین نخستین پول رمزنگاری شده ای است که در دنیا ایجاد شده است. هنوز مشخص نیست چه کسی این ارز دیجیتال را برای اولین بار خلق کرده است، زیرا ارز رمزنگاری شده در اساس بر مبنای مخفی نگه داشتن هویت کاربران عمل می‌کند. با این وجود، بیت کوین برای اولین بار در مقاله ای که توسط یک برنامه نویس با اسم احتمالا مستعار منتشر شد، به جهانیان معرفی شد. با این وجود هنوز مشخص نیست که ساتوشی ناکاموتو کیست.
از آنجا که بیت کوین نخستین ارز دیجیتال دنیا بود، سایر ارزهای دیجیتال ایجاد شده پس از آن را آلت کوین (Altcoin) یا (سکه جایگزین) نامیدند. لایت کوین (Litecoin)، دش (Dash)، مونرو (Monero) و اتریوم (Etherum) و صدها سکه دیگر همگی ارزهای دیجیتالی هستند که (آلت کوین) نامیده می‌شوند.
برای نگه داری از بیت کوین باید از ابزاری که اصطلاحات کیف پول (wallet) بیت کوین نام دارد استفاده کرد. کیف پول می‌تواند شکل های مختلفی داشته باشد. بیت کوین را به صورت آفلاین و به صورت سخت افزاری ذخیره کرد که آن را (ذخیره سرد) می‌نامند. به این ترتیب می‌توان بیت کوین را از گزند سوء استفاده و هک های احتمالی حفظ کرد. لجر نانو اس (Ledger Nano S) یکی کیف پول محبوب بیت کوین است که از شیوه ذخیره سرد (آفلاین) استفاده می‌کند. در مقابل، اگر ارز دیجیتال در اینترنت ذخیره شود، از اصطلاح (ذخیره گرما) استفاده می‌شود. با این شیوه، دسترسی به بیت کوین یا هر نوع ارز دیجیتال از هر نقطه ای امکان پذیر است، ولی احتمال به سرقت رفتن آن نیز بالا خواهد بود.
البته (ذخیره سرد) هم معایبی به همراه دارد. اگر کاربر نتواند به سخت افزار دسترسی داشته باشد (مثلا آن را گم کند)، ارز دیجیتال ذخیره شده در آن برای همیشه از بین می‌رود. تخمین زده می‌شود که تاکنون حدود ۳۰ میلیارد دلار بیت کوین توسط ماینرها و سرمایه گذاران گم شده باشد. با این وجود، بیت کوین هنوز هم محبوب ترین ارز دیجیتال باقی مانده است.

چرا بیت کوین این قدر بحث برانگیز شده است؟
موارد مختلفی دست به دست هم داده اند تا سروصدای زیادی در رسانه ها درباره بیت کوین راه بیفتد. از سال ۲۰۱۱ تبهکاران زیادی به خرید تعداد بالایی بیت کوین روی آورند، زیرا به وسیله این ارز رمزنگاری شده می‌توانستند حجم زیادی از پول را به دور از چشم نهاد های قانونی جا به جا کنند. به این ترتیب بود که قیمت بیت کوین در آن سال ها به شدت بالا رفت.
کلاه برداری نیز امری رایج در دنیای ارز های رمزنگاری شده است. بسیاری از سرمایه گذاران تازه کار و یا حریص تاکنون قربانی کلاه برداران در این حوزه شده اند.
اما شاید اصلی ترین دلیل بحث برانگیز بودن بیت کوین و آلت کوین ها این باشد که به خاطر ماهیت غیرمتمرکز خود، قدرت را از دست بانک های مرکزی و دولت ها می‌گیرند.
هیچ نهاد یا سازمانی نمی‌تواند حساب بیت کوینی یک نفر را مسدود کند. امکان نظارت ماموران مالیاتی بر نقل و انتقال بیت کوینی وجود ندارد. همچنین برای تبادل بیت کوین نیاز به بانک و یا هیچ واسطه و شخص ثالثی نیست. در واقع بیت کوین را می‌توان همانند قطعات طلایی دانست که در دوره غرب وحشی توسط افراد کشف می‌شد و پلیس محلی و یا نهاد های مالی هیچ نظارتی بر آن نداشتند.

بیت کوین چگونه عمل می‌کند؟
پول رسمی (پول منتشر شده توسط دولت ها) توسط فلزات گران بها (به ویژه طلا) پشتیبانی می‌شود. در واقع ارزش یک اسکناس یا سکه در یک کشور به واسطه طلای موجود در مخازن بانک مرکزی آن کشور است. در واقع اسکناس به خودی خود ارزشی ندارد و صرفا یک تکه کاغذ است و ارزشش نه به خاطر خودش، بلکه به خاطر طلای پشتوانه آن است.
اما بیت کوین یک پول مجازی است که بر خلاف پول رسمی، فاقد هر نوع پشتوانه است و ارزشش به خودش بستگی دارد. همچنین برای تبادل و یا پس انداز آن نیاز به هیچ بانکی ندارید. به محض اینکه بیت کوینی دریافت کردید، این ارز دیجیتال همانند سکه طلا برایتان خواهد بود. یک سکه طلا به خاطر خودش (کمیاب بودن فلز طلا) ارزش دارد. با این بیت کوین می‌توانید خرید کرده و یا آن را به امید افزایش قیمت در آینده ذخیره کنید.
برای خرج کردن بیت کوین کافی است آن را از کیف پول خودتان به کیف پول فردی دیگر انتقال دهید. کیف پول یک دیتابیس کوچک و شخصی است که بر روی درایو رایانه یا گوشی هوشمند (در حالت ذخیره سرد) و یا در فضای آنلاین (در حالت ذخیره گرم) قرار می‌گیرد.
امکان جعل بیت کوین تقریبا وجود ندارد. از آنجا که تولید بیت کوین نیاز به توان پردازشی بسیار بالایی دارد، جعل آن از نظر اقتصادی به هیچ وجه به صرفه نیست.

ارزش بیت کوین و مقررات این ارز دیجیتال
ارزش بیت کوین ثابت نیست و هر روز تغییر می‌کند. برای مشاهده قیمت آنی بیت کوین در بازارهای جهانی می‌توانید به وب سایت کوین دسک مراجعه کنید. میلیارد ها دلار بیت کوین در دنیا وجود دارد. هر روز نیز مقداری بیت کوین تولید می‌شود تا اینکه در حدود سال ۲۰۴۰ تعداد بیت کوین های موجود در بازار به رقم ۲۱ میلیون برسد. گفتنی است در سال ۲۰۱۷ نیمی از این ۲۱ میلیون بیت کوین در دنیا تولید شده بود.
بیت کوین کاملا بدون مقررات و دارای الگویی غیرمتمرکز است. هیچ بانک مرکزی در دنیا پشتیبان آن نیست و هیچ بیمه ای نیز خسارت ناشی از تغییرات آن را پوشش نمی‌دهد. ارزش بیت کوین به خودش است و هیچ فلز گران بهایی به عنوان پشتوانه ندارد.
بیت کوین توسط استخراج کنندگان یا همان ماینرها به پیش می‌رود. شبکه ای گسترده از این کاربران وجود دارد که توان پردازشی رایانه خود را در اختیار شبکه بیت کوین قرار می‌دهند. ماینر ها در واقع نقش حسابرس را برای تراکنش های بیت کوینی داشته و دفتر کل این ارز دیجیتال (که حاوی اطلاعات هر تراکنش است) را به روزرسانی می‌کنند. البته این ماینرها به ازای مقدار کاری که انجام می‌دهند، از سوی این شبکه تعدادی بیت کوین به عنوان حق الزحمه دریافت می‌کنند.

چگونه تراکنش های بیت کوین توسط این شبکه ثبت می‌شود؟
هر بیت کوین دارای یک فایل کم حجم دفتر کل است که اطلاعات مربوط به آن و نیز تراکنش هایش را ثبت می‌کند. این فایل را در اصطلاح بلاک چین می‌نامند. بلاک چین مربوط به هر کاربر و نیز کیف پول بیت کوینی او منحصر به فرد بوده و بلاک چین های دیگر متفاوت است.
همه تراکنش ها در یک دفتر کل توزیع شده و غیرمتمرکز ثبت شده و در آن وجود دارد. به این ترتیب می‌تواند از درستی تراکنش صورت گرفته اطمینان یافت و جلوی کلاه برداری را گرفت. در واقع دیگر کسی نمی‌تواند از یک بیت کوین در دو جا استفاده کند.
نکته مهم: بیت کوین نشانی دیجیتالی کیف پولی صاحبش را در بلاک چین ثبت می‌کند و اطلاعات صاحب آن را ثبت نمی‌کند. به کلامی دیگر، با وجود اینکه درستی تراکنش بیت کوینی به شکل دیجیتال تعیین می‌شود، این تراکنش همچنان بدون درج اطلاعات نام فرستنده و گیرنده بیت کوین خواهد بود.
با وجود اینکه سایر کاربران نمی‌توانند هویت شخصی شما را مشاهده کنند، می‌توانند تاریخچه کیف پول تان را ببینند. این امر از این جهت سودمند است که سبب شفافیت و نیز امنیت بیشتر می‌شود.

کارمزد استفاده از بیت کوین
استفاده از بیت کوین کارمزد اندکی دارد. با این وجود هیچ نوع کارمزد بانکی برای بیت کوین و سایر ارز های دیجیتال وجود ندارد، زیرا هیچ بانکی در این فرآیند دخالت ندارد. در مقابل، باید کارمزدی جزیی به سه گروه در شبکه بیت کوین بپردازید. سرور هایی پشتیبان شبکه ماینر ها (که این سرورها در اصطلاح گره نامیده می‌شوند)، صرافی های ارز دیجیتال که بیت کوین تان را به دلار، ریال یا هر نوع ارز دیگر تبدیل می‌کنند و نیز استخرهای استخراج (mining pool) هایی که ممکن است در آنها عضو شوید، سه گروهی هستند که شاید کارمزدی دریافت کنند.
صاحبان برخی سرورهای گره در شبکه بیت کوین به ازای هر باری که مقداری بیت کوین را از طریق گره آنها برای کاربری دیگر می‌فرستید، کارمزدی در حد چند سنت دریافت می‌کنند. همچنین صرافی های ارز دیجیتال نیز به ازای تبدیل بیت کوین به ارز های رایج (نظیر دلار، یورو یا ریال) یا بالعکس نیز کارمزد دریافت می‌کنند. علاوه بر این موارد، برای خرید و فروش بیت کوین می‌توان به سراغ خود پرداز بیت کوین که در برخی شهر های دنیا وجود دارد رفت.
همچنین برخی استخرهای استخراج بیت کوین نیز درصد اندکی را به عنوان کارمزد پشتیبانی دریافت کرده و یا از کاربرانی که به این استخر ها می‌پیوندند کارمزد کمی دریافت می‌کنند. با وجود اینکه تراکنش با بیت کوین کارمزد و هزینه دارد، این کارمزد ها به مراتب کمتر از کارمزد های معمول بانکی برای انتقال پول است.

بیت کوین چگونه ایجاد می‌شود؟
هر کاربر معمولی با استفاده از یک رایانه با سخت افزار قدرتمند می‌تواند بیت کوین جدید ایجاد کند. بیت کوین در فرآیندی جالب که در اصطلاح استخراج پول رمزنگاری شده (cryptocurrency mining) نام دارد استخراج می‌شود و افرادی که این سکه ها را استخراج می‌کنند نیز ماینر (miner) نامیده می‌شوند. بیت کوین محدودیتی ۲۱ میلیون واحدی دارد و این بدان معناست که پس از استخراج این ۲۱ میلیون سکه، دیگر امکان استخراج سکه بیشتر وجود ندارد. گفتنی است تاکنون بیش از ۱۱ میلیون بیت کوین استخراج شده است.
برای استخراج بیت کوین باید رایانه خود را به صورت ۲۴ ساعته برای حل مسایل پیچیده محاسباتی با نام (گواه اثبات کار) در اختیار شبکه بیت کوین قرار دهید. هر یک از این مسایل دارای مجموعه ای از جواب های احتمالی ۶۴ رقمی است. اگر رایانه خانگی تان به صورت ۲۴ ساعته روشن باشد شاید بتوانید در طی چند روز، یک مساله بیت کوین را حل کنید. هر رایانه خانگی به این ترتیب می‌تواند هر روز بین ۵۰ تا ۷۵ سنت به دست آورد. در مقابل، اگر ۳۶ رایانه قوی به صورت همزمان به این کار بپردازند شاید بتوانند هر روز تا ۵۰۰ دلار هم به دست آورند.
البته باید دقت داشته باشید که اگر سخت افزار رایانه ای قوی ندارید و به تنهایی به استخراج بیت کوین می‌پردازید، هزینه برق مصرفی تان از این درآمد بیشتر شود. استخراج بیت کوین در هنگامی که چند ماینر در یک گروه جمع شده و سخت افزارشان را در کنار هم قرار می‌دهند صرفه اقتصادی دارد. جالب اینجاست که همین نیاز به سخت افزار قدرتمند و هزینه بالای برق یکی از مواردی است که جلوی بسیاری از تلاش ها برای اختلال در شبکه بیت کوین و سواستفاده از آن را می‌گیرد. گفتنی استخراج بیت کوین با پردازنده (CPU) یا کارت گرافیک (GPU) سود چندانی ندارد. در مقابل برای استخراج حرفه ای باید از سخت افزاری خاص به نام اسیک (ASIC) استفاده شود.

موارد امنیتی مرتبط با بیت کوین
همان موارد امنیتی که باید در قبال هر نوع فلز گران بها رعایت کنید را باید در زمینه بیت کوین مد نظر قرار دهید. هر فرد دارنده بیت کوین باید همانند فردی که کیفی حاوی سکه های طلا دارد، مراقب آن باشد تا توسط سارقان (در اینجا هکرها) به سرقت نرود.
همان طور که پیش از این نیز گفتیم، بیت کوین را می‌توان در فضای آنلاین (یعنی سرور های ابری) و یا به صورت آفلاین (نظیر هارد درایو و یا یو اس بی) ذخیره کرد. شیوه آفلاین از امنیت بیشتری نسبت به اقدامات هکری برخوردار است و برای هر کسی که بیش از ۱ یا ۲ بیت کوین دارد توصیه می‌شود.
اما خطر اصلی که متوجه بیت کوین است، به هکرها مربوط نمی‌شود! خطر اصلی این است که هیچ نسخه پشتیبانی از کیف پول خود نداشته باشید. یک فایل بسیار مهم با نام دت فایل (dat file) وجود دارد که هر بار بیت کوینی ارسال و یا دریافت می‌کنید به روز می‌شود. پس از انجام هر تراکنش، یک کپی از این فایل تهیه کنید تا از خطر از دست رفتن اطلاعات در امان بمانید.

شیوه های کلاه برداری با بیت کوین چیست؟
در حال حاضر سه شیوه برای کلاهبرداری در تراکنش های بیت کوینی وجود دارد.
1.ضعف فنی
زمان طولانی تایید تراکنش :فاصله زمانی تایید تراکنش ممکن است تا ۱۰ دقیقه هم برسد. در این فاصله زمانی شاید فرد پرداخت کننده بخواهد بیت کوین پرداختی را در یک جای دیگر نیز خرج کند. البته موارد این چنینی بسیار نادر است. از آنجا که بیت کوین به صورت همتا به همتا و بدون واسطه انتقال می‌یابد، تایید آن در شبکه رایانه های بهم متصل اندکی طول می‌کشد. در طول این بازه زمانی، فرد کلاه بردار می‌تواند پرداخت دومی را انجام داده و بیت کوینی که به گیرنده اول منتقل کرده را به یک کاربر دیگر نیز بدهد.
البته سیستم بیت کوین به گونه ای است که یک کاربر نمی‌تواند یک بیت کوین را در دو جا خرج کند و در نتیجه، در مثال بالا، تراکنش دوم غیرمعتبر ارزیابی خواهد شد. اگر گیرنده دوم پیش از دریافت تاییده تراکنش چیزی را برای خریدار کلاه بردار ارسال کند، هم پول و هم کالای ارسال شده را از دست داده است.
2.نادرستکاری مدیران استخرهای استخراج برای برداشت سهم بیشتر
استخراج بیت کوین معمولا به صورت گروهی (استخر) صورت می‌گیرد. هر استخر متشکل از هزاران ماینر است که توان پردازشی رایانه خود را در اختیار استخر قرار می‌دهند تا استخراج بیت کوین صورت گیرد. در این میان، برخی مدیران استخر های ماینینگ افرادی نادرستکار بوده و سهم بیشتری از بیت کوین به دست آمده را برای خود برمی دارند.
3.ضعف انسانی در صرافی های آنلاین
مدیران صرافی های بیت کوین ممکن است افرادی نادرستکار و یا ناشایسته برای مدیریت این کار باشند. داستان صرافی ام تی گاکس (که پی شاز این دیدیم) مثال خوبی از ناشایستگی مدیران یک صرافی بزرگ آنلاین بود. از بین رفتن پس انداز بیت کوینی مشتریان در این صرافی ها شباهت زیادی به ورشکستگی بانک ها دارد، با این تفاوت که بیمه ها معمولا پس انداز از بین رفته مشتریان را بازمی گردانند، در حالی که هیچ بیمه ای برای پوشش خسارت بیت کوینی وجود ندارد.

چهار دلیل اهمیت بیت کوین چیست؟
اصلی ترین دلایل گرایش جهانی به بیت کوین به شرح زیر است:
1.بیت کوین در اختیار هیچ بانک مرکزی قرار ندارد و هیچ دولتی مقررات آن را تعیین نمی‌کند.
هیچ بانکی نمی‌تواند تراکنش های مالی بیت کوینی شما را رصد کند و هیچ نهاد قانونی و مالیاتی نیز نمی‌تواند بر آن نظارت داشته باشد. البته این عدم نظارت می‌تواند مشکلاتی نظیر تراکنش آسان پول برای باند های تبهکار را به همراه آورد. در واقع بیت کوین ابزاری برای پولشویی نیز به شمار می‌رود. یکی از دلایل افزایش شدید قیمت بیت کوین در سال های گذشته، هجوم تبهکاران بین المللی برای خرید بیت کوین در حجم زیادی بود.
2.بیت کوین بانک ها را کاملا دور می‌زند.
بیت کوین در یک شبکه همتا به همتا جا به جا می‌شود و نیازی به حضور بانک به عنوان واسطه نیست. همچنین کیف پول بیت کوین را نمی‌توان (همانند حساب های بانکی) بست یا راکد کرد و هیچ ارگانی نیز نمی‌تواند بر میزان موجودی کیف پول کاربران بیت کوین نظارت کند. هیچ سقف برداشت و واریزی برای کیف پول بیت کوین وجود ندارد. در واقع، هیچ کس به جز صاحب کیف پول بیت کوینی نمی‌تواند درباره نحوه مدیریت آن تصمیم گیری کند. بی تردید بانک ها به هیچ وجه از این قابلیت بیت کوین دل خوشی ندارند!
3.بیت کوین تحولی در شیوه پس انداز و خرج کردن مردم ایجاد می‌کند.
از زمان عرضه پول کاغذی (و البته در نهایت پول مجازی)، قدرت مالی در اختیار بانک ها بوده است. این بانک ها هستند که پول را منتشر کرده، پول هایمان را پس انداز کرده و به ازای خدمات واسطه ای از ما کارمزد می‌گیرند.
اگر دولتی نیاز به پول بیشتر داشته باشد، پول بیشتری چاپ می‌کند و یا سیاست های مالی متفاوتی را در پیش می‌گیرد. در این میان، برخی دولت ها هم هستند که پول بدون پشتوانه چاپ می‌کنند و در نتیجه سبب ایجاد تورم در جامعه می‌شوند. این تورم بی تردید به سود بانک ها و به ضرر مردم خواهد بود.
بیت کوین با هدف پس گرفتن این قدرت و بازگرداندن توان مدیریت ثروت به مردم طراحی شده است. به جای اینکه یک تکه کاغذ ارزش داشته باشد، یک بسته کد رایانه ای ارزشمند شمرده می‌شود.
۴.تراکنش های بیت کوینی برگشت نا پذیرند.
شیوه های رایج پراخت (نظیر انتقال پول به صورت کارت به کارت یا از طریق چک) این قابلیت را دارند که از سوی بانک لغو شوند. اما تراکنش های صورت گرفته بیت کوینی برگشت ناپذیرند. همچنین هیچ بیمه ای برای پوشش خسارت کیف پول بیت کوینی وجود ندارد. اگر اطلاعات موجود بر روی هارد دیسک (ذخیره سرد) و یا حتی گذرواژه کیف پول تان را از دست دهید، دسترسی به کیف پول و در نتیجه، موجودی آن برای همیشه از دست خواهد رفت.